Logo
< Öncü işçileri siyasallaştırma sorunu

Sınıf çalışmasında sosyalist propaganda


Sınıf çalışmasında sosyalist propaganda

Sınıf hareketinin genelde durgun olduğu koşullarda, sınıf çalışmasında sosyalist propaganda yapmanın belli zorlukları var. Bu zorluklar esas olarak nesnel koşullarla bağlantılı olsa da, sınıf devrimcilerinin öznel yetersizlikleri de mevcuttur. Sınıf eksenli çalışmaya özel olarak çubuk büktüğümüz, seçilmiş hedeflere yoğunlaşma ve kalıcı mevziler yaratma hedefini önümüze koyduğumuz bu dönemde, sosyalist propagandayı hakkıyla yapabilmenin önemi bir kat daha artıyor. Zira sömürü ve kölelikten arınmış bir dünya kurma mücadelesinde, işçi sınıfının sosyalist dünya görüşüyle buluşması olmazsa olmaz bir koşuldur.

***

Bilimsel sosyalizmin proletaryanın dünya görüşü olduğunu ortaya koyan Marks ve Engels, proletaryanın da bilimsel sosyalizmin maddi toplumsal gücü olduğunu kanıtlamışlardır. Sosyalizmin ütopya olmaktan çıkıp bilimsel bir dünya görüşü niteliğine kavuşturulmasının, kapitalist sistemi yıkıp sosyalizmi kuracak maddi toplumsal kuvvetin, yani proletaryanın bir sınıf olarak tarih sahnesine çıkmasıyla dolaysız bağı vardır.

Kapitalist sistemin egemenliğini ilan ettiğinde, sosyalizmi kuracak sınıf olan proletarya da tarih sahnesinde yerini almıştır. Sosyalizmin bilimsel bir niteliğe kavuşturulması da bu sayede mümkün olmuştur. Zira bir dünya görüşü, onu hayata geçirecek sınıf tarih sahnesinde yerini almadan, bilimsel bir temele kavuşturulamaz.

***

Proletarya burjuvazi karşısında temel bir sınıf olarak konumlandığında, bilimsel sosyalizm gibi güçlü bir silaha da kavuşmuştur. Sosyalizmin Marks ve Engels tarafından bilimsel bir niteliğe kavuşturulması ile temel sorun, onu, maddi toplumsal temelini oluşturan işçi sınıfıyla buluşturmak olmuştur. Bu buluşma devrimci örgüt zemininde sağlanmadan, kapitalist barbarlıkla nihai hesaplaşma mümkün olamaz.

Partiyi, bilimsel sosyalizm ile işçi sınıf hareketinin örgütsel birliği olarak ele alan temel marksist düşünceyi benimseyen komünistler, mücadele sahnesine çıktıkları andan itibaren, bu tarihsel birliği sağlamayı stratejik bir hedef olarak saptamış, taktik politikalarını buna uygun bir çerçevede formüle etmişlerdir. Sosyalizmi yüce bir ideal olmanın ötesinde, somut bir tarihsel süreç olarak gerçekleştirebilecek tek sınıfın proletarya olduğu gözönüne alındığında, bu birleşmeyi sağlayabilmenin komünistler için taşıdığı hayati önem kolaylıkla anlaşılır.

***

Sınıflar mücadelesi ve devrim deneyimleri tarihi, kapitalizmin kendiliğinden yıkılmayacağını kanıtlamakla kalmamış, öncü devrimci partinden yoksun kaldığı sürece, işçi sınıfının da bunu başaramayacağını farklı örnekler üzerinden göstermiştir. Bu deneyimlerden yararlanan burjuvazi, işçi sınıfının sosyalist dünya görüşüyle donanmasını önlemek için binbir yola başvuruyor. Zira bilimsel sosyalizmin proletarya şahsında maddi toplumsal gücüne kavuşmasını önlemek, asalak kapitalistler sınıfının tarihin çöplüğüne atılmasını geciktirmenin tek yoludur.

Burjuvazi ile onun hizmetindeki devlet, işçi sınıfının dünya görüşüne ulaşmasını engellemek, böylece onun eşsiz yıkıcı/yapıcı gücünün açığa çıkmasını önlemek için daima seferberlik halindedir. Onlar, sosyalizmin maddi toplumsal gücüne kavuşmasının, kendileri için ölüm çanlarının çalması anlamına geldiğini çok iyi biliyorlar.

***

Tüm ciddi devrimci örgüt ve partiler, sosyalizmi işçi kitlelerine taşımak, özellikle de öncüleri şahsında sosyalizmle sınıfın birliğini sağlamak için mücadele etmişler/ediyorlar.

Eylem halinde olmadığı süreçlerde, işçi sınıfının burjuvazinin ideolojisi, siyaseti, kültürü, ahlakı vb.’nin etkisine açık olduğu gerçeği, sınıf çalışmasında, inatla sosyalist propaganda yapmanın, özellikle öncülerin kendi dünya görüşleriyle donatmanın önemini daha da arttırıyor.

Verili koşullarda yaratacağı etkinin sınırlı, bu etkiyi somut kazanımlara dönüştürmeninse zor olduğu gerçeğine rağmen ısrarla bu çabayı sürdürmek, sorunun ilkesel önemi kavranabildiği zaman mümkün olabilir ancak. Bu kavrayıştan yoksun bir sınıf yönelimi kısa ömürlü olacaktır. Geleneksel halkçı akımların sınıfa yönelimlerinin kendiliğindenci ve dönemsel olması, sorunun özünü kavramaktan yoksun olanların, sınıf çalışmasındaki soluksuzluğunun somut göstergesidir.

***

Parti yayınları ve siyasal çalışmanın diğer temel araçları üzerinden sınıfa dönük sosyalist propaganda yapmak nispeten kolaydır. Esas sorun, sınıfa dolaysız bir şekilde seslendiğimiz seçilmiş alanlara dönük çalışmada karşımıza çıkıyor. Zira pratik çalışmada önyargılar, çarpık anlayışlar, daralmış ufuklar, gerici tepkiler vb. ile yüzyüze geliniyor.

Bu sorunlarla boğuşmak ve bunları aşıp uygun bir yöntem ve üslupla sosyalist propagandayı sınıfa taşımayı başarmak gibi önemli bir sorunla karşı karşıya kalıyoruz çoğu zaman. Kolay olmasa da, bu sorun birikim, kitle çalışmasında kıvraklık ve yaratıcılıkla aşılabilir.

Vurgulamak gerekiyor ki, nesnel koşullara takılmadan kitle çalışmasında sınıfın temel sorunlarından toplumsal olaylara, siyasal gündemlerden uluslararası gelişmelere kadar, her konuyu uygun bir yöntem ve üslupla kapitalizmi mahkum edip etkili bir sosyalizm propagandası yapmanın olanağına çevirmek mümkündür.

Belli dönemlerde sınıfın gündemine giren çalışma koşulları, ücret artışı, sendikalaşma, eğitim, sağlık, barınma sorunları, ulusla sorun, bölgesel çatışmalar, depremler, çevre soruları, kadına yönelik şiddet vb.. Tüm bu sorunlar, kapitalizmi etkili bir şekilde teşhir etmek için fazlasıyla veri sunmaktadır. Elbette teşhir tek başına yeterli değildir. Bununla birlikte sorunları her gün yeniden üreten kapitalizme karşı mücadelenin gereği ve önemini ortaya koymak, sorunlara köklü çözüm üretebilmenin ancak sosyalizmde mümkün olabileceğini, bilimsel olarak ortaya koymayı başarabilmek de gereklidir. Olayları bu bütünsellik içinde ele almak, sosyalist propaganda için uygun zemini de yaratacaktır.

***

Dinci gericilik, ırkçı şovenizm, liberalizm, sosyal demokrasi gibi burjuvazi ve onun kurumlarının yaydığı ideolojik zehirden etkilenmiş işçilere seslenirken, ekonomik demokratik taleplerin önemini göz ardı etmeden ama onların da ötesine geçip, sistem olarak kapitalizmi hedef almak ve bunun karşısına sosyalist alternatifi koyabilmek esastır. Bu koşullarda bunu başarmak, kuşkusuz birikim, deneyim ve yaratıcı yöntemlerle mümkün olabilir.

Bu noktada karşılaştığımız zorlanmalar, kimi zaman, işçilerin sosyalist propagandaya hazır olmadığı, bunun gerilimlere yol açabileceği, hatta kurulan bağların kopabileceği kaygısının ağır basmasına neden olabiliyor. Bu ise, sosyalist propaganda için koşulların olgunlaşmasını beklemek gerektiği yönünde düşünce ve eğilimlerin ortaya çıkmasına zemin hazırlayabiliyor. Bunun böyle olduğu yerde ilişkilerin politik yönü geri plana düşerken, sosyal yönü önplana çıkıyor. Bu ise sınıf çalışmasında sosyalist propagandayı zayıflatıp, ilişkileri politikleştirmeyi de zorlaştırıyor.

Bazı örneklerde ise politik kimliğin açığa çıkabileceği kaygısı, sosyalizm propagandası yapmaktan geri durmanın gerekçesi olabiliyor. Parti çizgisinin çarpık veya eksik kavrandığı kimi örneklerde, sınıf çalışmasının ilk aşamada ekonomik demokratik alanla sınırlı olduğu algısı ortaya çıkabiliyor. Birikim yetersizliğinin yarattığı bir diğer sorun ise, faaliyeti yürüten kadro veya militanların kapitalizmin teşhirini sosyalizm propagandasıyla birleştirme noktasında yaşadıkları zorlanmadır. 

Bu ve benzer eğilim ya da zorlanmaların olduğu yerde, sınıf çalışmasında sosyalizm propagandasını hakkıyla yapmak mümkün olmaz. Oysa sınıf eksenli çalışmanın esas amacının sınıfı devrimcileştirmek, yani sosyalist dünya görüşüyle donanmasına katkı sağlamak ve bu uğurda mücadeleye seferber etmek olduğu yerde, sosyalist propagandanın zayıf kalması, çalışmanın amacına ulaşmasını engelleyecek ya da geciktirecektir. O halde her parti örgütü, sınıf çalışmasında sosyalist propaganda yapma konusunda deneyim kazanmayı hedeflemeli, bu konuda bileşenlerini eğitmelidir.

Aksamanın olduğu yer, güçlerin donanım eksikliğine de işaret eder aynı zamanda. Bu aksamaları saptayarak güçleri buna göre eğitmek, yerel örgütlerin öncelikli hedefleri arasında yer almalıdır.

Faaliyeti yürüten güçlerin dünya görüşü olarak bilimsel sosyalizmi ve parti çizgisini kavramaları şarttır. Ancak o koşullarda sömürü ve kölelik temeline dayalı kapitalizmin gayr-ı meşruluğu ikna edici bir şekilde ortaya konabilir, sömürü ve kölelikten arınmış, insan ve doğayla uyumlu bir yaşamın kurulabilmesi için ise sosyalizmin tek alternatif olduğu ikna edici bir şekilde savunulabilir.

***

Sınıf eksenli parti çalışmanın temel hedefi sosyalist dünya görüşünü, yani siyasal sınıf bilincini farklı araç ve yöntemlerle öncü işçilere taşımaktır. Sınıfın ilerici, öncü kesimini etkilemek, eğitmek ve buna bağlı olarak parti saflarına kazanmak, ancak bu propagandanın belli bir başarıyla yapılabildiği yerde mümkün olacaktır.

Sınıfa hitap eden faaliyetin araçlarıyla yapılan sosyalist propaganda büyük bir önem taşıyor, ancak bu kadarı, çoğu yerde sınıfın öncülerini kazanmak için yeterli olmayacaktır. Sınıfa seslendiğimiz araçlarla yarattığımız etkiyi, sınıfla dolaysız temasa geçtiğimiz kitle çalışmasında pekiştirmek, sınıfın ileri öncü kesimini eğitip kazanabilmek noktasında önemli bir rol oynayacaktır. Sınıf hareketinin zayıf olduğu verili koşullarda, sosyalist propagandanın etkilerini somut kazanımlara dönüştürme noktasında kitle çalışmasının önemi bir kat daha önem kazanıyor.

***

Partinin dönemsel hedefleri üzerinden sınıf çalışmasında etkili bir sosyalist propaganda yapmanın yol, yöntem ve araçlarını geliştirmek, parti örgütleri ve sınıf devrimcilerinin önünde duran bir görevdir. Kapitalizmin insanlığa musallat ettiği büyük felaketler ve bunların sistem yıkılmadan çözülmesinin olanaksız olması, bu görevi layıkıyla yerine getirebilmek için nesnel koşulların mevcut olduğunu gösteriyor.  Özümsenmesi koşuluyla, partinin birikimi de etkili sosyalist propaganda yapmak için yeterlidir. O halde geriye nesnel koşulları değerlendirip, parti birikimine dayanarak bu görevi başarmak için işlere dört elle sarılmak kalıyor.