Logo

Greif direnişi ışığında işçi ve emekçi kadınların örgütlenmesi


Taşeronlaştırma ve kölece çalışma koşullarına karşı örgütlenen Greif işçileri, fiili meşru mücadeleyi esas alarak, 60 gün süren muazzam bir işgal gerçekleştirdiler. Sınıf hareketinde mücadele ve örgütlenme hattıyla alışılmış çizgi ve anlayışları yerle bir eden Greif direnişi, yıllardır içine düştüğü cendereyi bir türlü kıramayan sınıf hareketine yeni bir yol açtı, sınıf mücadelesine çok önemli deneyimler bıraktı.

Greif direnişinin öne çıkan yanlarından biri, direnişte sergilenen kadın işçi inisiyatifi ve bunun örgütlü biçimi olan Emekçi Kadın Komisyonu deneyimi oldu.

Emekçi Kadın Komisyonu, işgalin ilk günlerinde sınıf devrimcilerinin katkılarıyla direnişçi kadın işçiler tarafından kurulmuştur. Komisyon, düzenli toplantılarla bir araya gelmiş, kadın işçilerin bilinçlenmesi temelinde eğitimler gerçekleştirmiş, kadın işçilerin öz emeğinin ürünü olarak kadın istihdam paketi, direnişçi işçiler buluşması vb. etkinlikleri düzenlemiştir. 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar günü, işgal fabrikası içinde, ağırlıklı olarak kadın işçilerin emeği ve inisiyatifi ile, kadın ve erkek işçilerle birlikte kutlanmıştır. Komisyon kendini kadın işçilerin gündemleriyle sınırlamamış, direnişin sorunlarını da gündemine almış, ön açıcı önerileri direniş komitesine taşımış, anlamlı pratiklere imza atmıştır.

Komisyon, aynı zamanda çifte ezilmişlik ile karşı karşıya kalan kadın işçilerin çok yönlü sorunlarına (cinsel ezilmişliği ve toplumsal sorumluluklardan doğan sorunlar) direnişi güçlendirecek temelde müdahale etmiş, sınıfsal çıkarlar temelinde kadın işçilerin dayanışmasını güçlendirmiştir. Erkek işçilerin eşlerinin de direnişe kazanılması yönelimi içinde olmuştur.

 

Emekçi Kadın Komisyonu’nun direnişte oynadığı özel rol

Komünistler geçmiş değerlendirmelerinde, kadın işçi ve emekçilerin örgütlenmesinde “kadın kitlelerine amaca uygun şekilde yönelebilmenin örgütsel biçimi” olarak işçi ve emekçi kadın komisyonlarının işlevini şöyle tanımlamışlardır: “Bulunduğu alanda kadınlara yönelik özgül çalışmayı düşünmek, planlamak ve somutlaştırmaktan öteye, bunu bünyesinde yer aldığı örgütün geneline maledebilmek...” (TKİP II. Kongre Değerlendirmeleri -H. Fırat)

Greif işgalinin ardından kadın işçiler tarafından oluşturulan komisyon bu bakışın ete-kemiğe bürünmesi olmuştur.

Greif işgaliyle başlayan direniş süreci, kadınların çifte ezilmişliğinin biriktirdiği enerjiyi açığa çıkarmış, kurulan Emekçi Kadın Komisyonu ise, direniş komitesiyle birlikte bu enerjiye yön vermiştir. Eğitimler, sistemli toplantılar, üretken ve verimli süreç, kadınların bilinçlenmesini, özneleşmesini, özgüven kazanmalarını sağlamıştır. Kazandıkları bilinç ve özgüven sayesinde, direnişin kritik anlarında sürecin önünü açacak eylem ve öneriler kadınlardan gelmiştir.

Emekçi Kadın Komisyonu, kadın işçileri sınıfsal kimlikleri üzerinden yakalayıp, cinsel kimlikleri üzerinden yaşadıkları sorunlara müdahalenin zemini olmuştur. Kadının toplumsal sorumlulukları (eş-anne, ev içi sorumluklar) ve erkek egemen anlayışın etkisi, direnişin gücü ve komisyonun özel müdahalesi ile aşılabilmiştir. Kadınların aileleriyle yaşadıkları sorunlara komisyon yapıcı müdahalelerde bulunmuş, kadınlar üzerindeki toplumsal konumundan gelen baskıları hafifletmiş, kadın işçilerin yalnız olmadığını göstererek sorunlara kolektif çözümler üretmiş ve böylelikle direnişin güçlenmesinde özel bir rol oynamıştır.

Kadın ve erkek işçilerin birbirlerine yönelik önyargılarının kırılmasında, kardeşçe bir kaynaşmanın yaşanmasında da komisyonun payı büyüktür. Güçsüz-zayıf olarak görülen kadın işçilerin süreç içindeki değişimi, erkek işçiler için övünç kaynağı haline gelmiştir. Emekçi Kadın Komisyonu’nda erkek işçilerin de yer alması ise, erkek egemen algının ancak sınıf mücadelesiyle kırılabileceğine, gerçek bir kaynaşmanın zeminini işaret etmektedir.

Kuşkusuz, bugüne kadar birçok işçi direnişinde kadınlar yer almış, direniş içinde özgürleşmiş, bilinçlenmiş, özgüven kazanmış, aynı zamanda direnişe güç vermişlerdir. Greif özgülünde ise, işlevsel bir şekilde değerlendirilen komisyon sayesinde kadın işçilere bilinçli ve örgütlü müdahalenin zemini yaratılmış, kadın ve erkek işçiler arasındaki duvarlar direniş süreci içinde bilinçli müdahalelerle kırılmış, kadınların değişim süreci direnişe güç vermiştir.

 

Kadın çalışmasının gerçek zemini!

Komünistler olarak, kadın çalışmasının gerçek zemininin sınıf zemini olduğunu, sınıf çalışmasından soyutlanmış bir kadın çalışmasının olamayacağını, kadın çalışmasının da sınıf çalışmasının organik bir parçası, fakat onun özgül bir alanı olduğunu önemle vurguladık. Greif örneğinde, Greif’teki kadın işçiler için yaşadıkları hiçbir sorun, Greif patronuna duyulan öfkenin önüne geçememiştir. Direnişi bu denli sahiplenmelerinin gerisinde aynı zamanda kadın işçi olarak aşağılanmaları karşısında duydukları sınıfsal öfke yatmaktadır.

Öte yandan, sınıf içinde kadın çalışmasının temel hedefinin kadın işçilerin çifte baskı, sömürü ve ezilmişlikten doğan enerjisini açığa çıkarmak olduğunu, bu başarıldığında, kadınları ileriye atılmaktan hiçbir şeyin alıkoyamayacağını tarihin ve bilimin verileri ışığında ifade ettik. Greif bu açıdan da örnek teşkil etti. Greif’in direnişçi kadınları, direnişe büyük bir inançla bağlandılar, direniş içinde fedakârlık örnekleri sergilediler, gerçekleşen etkinlik ve eylemlerle direnişe moral güç veren bir rol üstlendiler.

Bir sözümüz de, sözümona “kadınların özgürlüğünü” savunan feministlere-sosyalist feministlere... Cinsler arası eşitsizliği esas alan ve kadınların erkek cinsine karşı mücadele ile özgürleşeceğini ileri süren feminist akımların bu iddialarını tuzla buz eden bir süreç yaşanmıştır Greif’te. Kadınlar, gördükleri temel “erk” olan Greif patronuna ve sermaye devletine karşı mücadele içinde özgürleştiler, erkek egemen algıyı tam da sınıf mücadelesi içinde paramparça ettiler. Omuz omuza verilen mücadele ile tam anlamıyla kardeşleşmeyi ve eşitliği yarattılar. O yüzdendir ki, tüm feministler, en ileriden sergilenen bu kadın inisiyatifini yok saydılar, Greif direnişine kenarından-köşesinden bile yaklaşmadılar.

Sonuç olarak Greif direnişi, çok yönlü öğreticiliği birlikte örnek kadın işçi inisiyatifi ile de tarihteki yerini almıştır. Sınıf hareketinin yeni dönemine bu açıdan da yol gösterecektir.


Üste